KATWIJK- Het is misschien een beetje een gek gezicht, een bouwterrein op een begraafplaats, maar op Begraafplaats Duinrust wordt volop gewerkt aan de uitbreiding richting de Nachtegaallaan. De uitbreiding wordt uitgevoerd om de grafcapaciteit van Duinrust te verhogen tot 2035. In mei zal deze uitbreiding compleet afgerond zijn.
Het is rustig op Begraafplaats Duinrust. De enkele bezoekers die er wel zijn, hebben zich dik ingepakt en laten de witte grindpaden kraken of staan stil voor een grafsteen. De zon schijnt maar verschuilt zich achter een laag mist. Meerdere mannen in overalls zijn bezig met het bijhouden van groen en het aanharken van paden. Dit alles staat sterk in contrast met wat er zich achter de ijzeren hekken afspeelt aan de achterkant van de begraafplaats. Daar bevindt zich een bouwterrein met zandheuvels, zwarte buizen die hier en daar uit de grond steken en graafmachines. Het is lastig te zien door de mist maar ook een grote ijzeren constructie is al neergezet.
De uitbreiding van Duinrust is ontworpen door landschapsarchitecte Ada Wille. ‘Licht slingerende paden, boomgroepen, struiken en dat trekken we ook door langs de Nachtegaallaan’, vertelt ze terwijl ze wijst naar de uitbreiding richting de Parklaan die al is gerealiseerd in 2016. In 2008 werd duidelijk dat de toenmalige grafcapaciteit van de graven op het kerkelijke deel van Duinrust het volhield tot 2020. In 2013 is er een bestuursovereenkomst gekomen met de gemeente waarin meerdere opties bekeken zijn en is besloten voor een uitbreiding in fases. Eerst richting de Parklaan en daarna richting de Nachtegaallaan. Ook komen er twee nieuwe entrees. Een op de hoek van de Parklaan en een aan de Nachtegaallaan, vlak bij de hoek van de Leeuweriklaan.
Het ontwerpen van een begraafplaats is anders dan het ontwerpen van andere parken. ‘Je kan natuurlijk heel makkelijk met een liniaal een begraafplaats ontwerpen, maar zo maak je het nog niet een gedenkpark die mensen troost kan bieden’, vertelt Wille. ‘Qua ontwerp kijk ik dan bijvoorbeeld naar wat voor bomen er staan en waar ik gebruik van kan maken. Ook natuurlijk verblijfskwaliteit, beleving’. De gemeente had in eerste instantie eigen ideeën over de uitbreiding, vertelt Jan Dubbeldam. Hij is Hoofd Kerkbeheer van de Hervormde Gemeente Katwijk die de begraafplaats beheert. ‘Die rand daar zou als het aan de gemeente lag weer één recht hek worden. Dan ga je met de gemeente in gesprek’, zegt hij terwijl hij wijst richting de Nachtegaallaan. ‘Dat gesprek ga ik dan graag aan. Hoe kunnen we naast capaciteit ook kwaliteit winnen’, vult Wille hem aan. ‘Door het zo te doen en is het veel mooier geworden en je hebt meer graven want een rechte lijn leverde minder graven op’, sluit Dubbeldam mee af.
Plattegrond van de uitbreiding richting de Nachtegaallaan
Er gaan 600 nieuwe graven gerealiseerd worden waarvan 490 zandgraven en 110 grafkelders. ‘In de praktijk kwamen we erachter dat er 5 graven minder konden komen dan er op de tekening stonden, die ruimte was er gewoon niet’, vertelt voorman van de begraafplaats Marco Barnhoorn. Ondanks dat er minder graven kunnen worden gerealiseerd dan in het originele plan, is er door de uitbreidingen capaciteit tot 2035. Voor de uitbreiding worden er 43 bomen gekapt maar de meeste daarvan waren al zwaar beschadigd door de zomerstorm van 2015. Er zullen ongeveer 40 nieuwe bomen worden geplant en er zullen ook een paar bomen behouden worden.
Barnhoorn vertelt dat hij eigenlijk alleen maar positieve reacties heeft gekregen op het ontwerp en uitvoering van de uitbreiding aan de Parklaan. ‘Dat zit hem in de hoeveelheid groen die toegepast is, de materiaalkeuzes van de wand die er geplaatst is en de groenbekleding daartegenaan. Vergeleken met de rest van de begraafplaats toont het ook heel anders, het heeft al een beetje een parkachtige sfeer omdat het zo’n slingerpad is’, zegt hij terwijl hij een slingergebaar maakt met zijn handen.
Overlast ervaren de bezoekers van Duinrust momenteel niet. ‘Op het moment dat er een begrafenis is, dan gaan alle machines uit zodat het echt stil is. Tijdens een ceremonie zullen mensen er weinig van merken’, vertelt Barnhoorn. De uitbreiding begint al aardig vorm te krijgen. ‘Wij verwachten dat we over twee weken de eerste fase van het groen aanleggen in kunnen, de inrichting van de graven en het groen verwachten wij begin april af te hebben. De nieuwe loods is waarschijnlijk één maand later klaar’. Nu staat die loods er nog als de stalen constructie, die je door de hoeveelheid mist nauwelijks kunt zien.
Verdere verhoging van de grafcapaciteit is helaas niet mogelijk. ‘Die kant mogen we niet op in verband met waterwinning’, zegt Dubbeldam terwijl hij wijst richting het Duinpark aan de zuidwestkant van Duinrust. ‘Er lagen prachtplannen van Ada met bovengronds begraven tegen die duinwand aan, maar ineens bleek dat bij de stoep al de grens van het waterwingebied ligt’. Hoewel meer graven maken dus niet mogelijk is, houdt de innovatie van Duinrust niet op. ‘De volgende stap is om te kijken of je op de grafvelden zelf nog wat meer groen kan aanbrengen. Voor de biodiversiteit is het natuurlijk ook mooi dat je op de hoekjes waar toch geen graven uitgegeven kunnen worden, ook groene aankleding aanbrengt’, aldus Wille. ‘Ik denk dat het gewoon al fantastisch is dat wij dit hebben kunnen doen. De Nachtegaallaan bij de begraafplaats trekken, maar ook een heel mooi wandelpad, zowel aan de binnen- en de buitenkant creëren’, sluit ze glimlachend af.
In deze audioreportage neem ik u mee naar Begraafplaats Duinrust. Ik bekijk het bouwterrein van zowel binnen- als buiten de begraafplaats en praat met mevrouw Remmelzwaal, zij woont al jaren tegenover de begraafplaats.